Yeni bir çalışma, orman yangını dumanının beyin sağlığı için diğer hava kirliliği türlerinden daha tehlikeli olabileceğini buldu.
Yeni bir araştırmaya göre orman yangını dumanına maruz kalmak, demans riskini diğer hava kirliliği türlerine göre daha fazla artırabilir.
Araştırma bulguları Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) düzenlenen Alzheimer Derneği Uluslararası Konferansı'nda sunuldu.
Orman yangınlarından çıkan duman, PM2.5 olarak bilinen ve insan saçı çapından yaklaşık 30 kat daha küçük olan ince parçacıklar içerir. Bu parçacıklar akciğerlerin derinliklerine inebilir, kan dolaşımına karışabilir ve kalp ve akciğer hastalığına neden olabilir veya durumu kötüleştirebilir.
Son araştırmalar bu parçacıkların demansta da rol oynayabileceğini doğruluyor.
Araştırmacılar, 2009 ile 2019 yılları arasında ABD'nin Kaliforniya eyaletinde 60 yaş ve üzeri 1,2 milyon yetişkinin tıbbi kayıtlarını izledi. Hava kalitesi izleme ve diğer verileri kullanarak, üç yıl boyunca konutların orman yangını dumanından veya diğer nedenlerden kaynaklanan ince parçacıklı maddelere maruz kalma oranını tahmin ettiler. .
Arabalar ve fabrikalar da bu küçük parçacıkları yayarken, araştırmacılar orman yangını dumanına maruz kalma nedeniyle demans tanısı riskinin daha yüksek olduğunu buldu.
Çalışma, ateş parçacıklarına üç yıllık ortalama maruz kalma oranındaki her mikrogramlık artış için, yeni bir demans tanısı olasılığının yaklaşık %21 arttığını buldu.
ABD'deki Washington ve Pensilvanya üniversitelerinden araştırmacılara göre bu, yangınla ilgili olmayan parçacıklardaki her 3 mikrogramlık artış için riskte %3'lük bir artışa denk geliyor.
Orman yangınlarında artış
Farklılığın nedeni belirsizdir.
Alzheimer Derneği bilimsel direktörü Maria Carrillo ise orman yangınlarının artmasıyla birlikte bu konuda daha fazla çalışma yapılması gerektiğini ifade etti.
Carrillo, özellikle sağlıksız havadan kaçınmakta zorluk çekebilecek düşük gelirli nüfusta demansın en yaygın türü olan Alzheimer riskinin daha yüksek olduğu göz önüne alındığında bunun daha da önemli olduğunu vurguladı.
Sağlık tavsiyeleri, hava kalitesi kötü olduğunda içeride kalmayı teşvik ediyor ancak “evde kalma seçeneği olmayan veya dışarıda çalışan birçok insan var” dedi.
Alzheimer Derneği'nin bilim programları ve sosyal yardımdan sorumlu kıdemli direktörü Claire Sexton, yaptığı açıklamada “bulgular, yangınları önlemek için politikaların uygulanmasının ve bu yangınlara müdahale etmenin daha iyi yollarını araştırmanın önemini vurguluyor” dedi.
Araştırmalar, sıcak ve kurak koşulların yangın mevsimini uzatması nedeniyle iklim değişikliğinin kontrol edilemeyen yangınlarda artışa yol açtığını gösteriyor.
Geçen yıl Avrupa Birliği'nde (AB) orman yangınları açısından en kötü yıllardan biriydi; özellikle Akdeniz'de yanan alanlarda büyük bir artış yaşandı.